Η Μεταβίβαση της Καμπαλά
Μέρος Δεύτερο: Απο το Ζοχάρ στα γραπτά του Άρι
Του Αριέ Κάπλαν
Μετά την επανάσταση του Μπαρ Κόχμπα το 132-135 Π.Κ.Ε. τα πράγματα πήραν μια δραστική τροπή προς στο χειρότερο. Οι Ρωμαίοι είχαν την πρόθεση να ξεριζώσουν τα τελευταία ίχνη της Τορά από τους Εβραίους. Οι διωγμοί του Αδριανού έφτασαν σε τέτοιους υψηλούς τόνους που όλοι οι δάσκαλοι της Τορά καταδικάστηκαν σε θάνατο. Αυτοί ήταν οι καιροί των Δέκα Μαρτύρων ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι τελευταίοι μεταβιβαστές της παράδοσης της Καμπαλά.
Σαν αποτέλεσμα αυτών των διωγμών, η προφορική παράδοση από το Σινά, συγκεκριμένα η παράδοση της Καμπαλά κινδύνευε να ξεχαστεί. Εκείνον τον καιρό ο Ραβίνος Ακίβα (50-135 Π.Κ.Ε.) παρέλαβε αυτήν την παράδοση. Θεωρείτο ο μεγαλύτερος σοφός της γενιάς του, δάσκαλος της «αποκαλημένης» Τορά καθώς επίσης και της «κρυμμένης». Ο Ραβίνος Ακίβα είχε στην κατοχή του την παράδοση Μερκαβά (Άρμα). Πολλές πηγές αποδίδουν στον Ραβίνο Ακίβα την συγγραφή του Σέφερ Γετσιρά (Βιβλίο της Πλάσης), ένα από τα πιο παλιά και πιο δυσνόητα κείμενα της Καμπαλά.
Όπως ακριβώς ένα μεγάλο μέρος του Ταλμούδ έτσι και το Σέφερ Γετσιρά έχει την σφραγίδα του Ραβίνου Ακίβα. Ήταν ο Ραβίνος Ακίβα που μεταβίβασε αυτές τις διδαχές με μια σαφώς προκαθορισμένη μορφή.
Εκείνο τον καιρό, ο Ραβίνος Νεχούνια Μπεν Χακανά κι ο μαθητής του, ο Υψηλός Ιερέας Ραβίνος Γισσμάελ μπεν Ελισσά έγραψε το Σέφερ Μπαϊρ (Το Βιβλίο του Φωτισμού) και τα Γνωμικά Εκαλότ Ραμπατάι (Το Μεγαλύτερο Βιβλίο των Θείων Επιμελητηρίων). Αυτοί οι δύο σοφοί ετοίμασαν για δημοσίευση τις παραδόσεις που είχαν λάβει για να τα διατηρήσουν από την λήθη κατά την διάρκεια των βίαιων χρόνων που ζούσαν. Σχολιάζοντας την Μισσνά που αναφέρεται παραπάνω, ο Ράσσι (Ραβίνος Σσλομό Γιτσχάκι-Γαρχί 1040-1105) βεβαιώνει ότι ένα από τα κυρίως κείμενα για την σπουδή της Μαασέ Μερκαβά ήταν τα Γνωμικά Εχαλότ Ραμπατάι. Αυτό το κείμενο περιέχει πραγματικές ασκήσεις διαλογισμού, κλάδους και κατευθύνσεις για να μπούμε σε προφητική κατάσταση. Οι Ρωμαίοι σκότωναν στην πραγματικότητα όλους τους μεγάλους διδασκάλους, τους μόνους μεταβιβαστές των «αποκαλημένων» παραδόσεων και των «κρυφών» παραδόσεων.
Το Ζοχάρ (το Βίβλο της Λαμπρότητας), ένας από τους μεγαλύτερους πυλώνες της Καμπαλά διδάχτηκε από τον Ραβίνο Σσιμόν μπαρ Γιοχάι περίπου το 135 Π.Κ.Ε. Ο Ραβίνος Σσιμόν επίσης έζησε κατά την διάρκεια εκείνων των θυελλωδών χρόνων όταν οι Ρωμαίοι σκότωναν όλους τους μεγάλους Ραβίνους, τους μόνους μεταβιβαστές των «αποκαλημένων» και των «κρυφών» παραδόσεων. Κατά την διάρκεια των δεκατριών χρόνων που πέρασε ο Ραβίνος Σσιμόν κρυμμένος με τους μαθητές σε μια σπηλιά, τους δίδαξε όλα όσα είχε πάρει από τους δασκάλους του. Κατά τον ίδιο χρόνο επίσης έλαβε την θεοπνευστία (Ρούαχ Ακόντεσς) και αξιώθηκε την αποκάλυψη του προφήτη Ελιγιά. Υπήρχε μια παράδοση κατά την οποία αν η Προφορική Τορά διακινδύνευε μέχρι το σημείο να ξεχαστεί, τότε επιτρεπόταν να μπει σε γραπτό. Επομένως, όλοι οι δάσκαλοι ο Ραβίνος Ακίβα, ο Ραβίνος Νεχούνια, ο Ραβίνος Γισμάελ και ο Ραβίνος Σσιμόν δημιούργησαν ένα προηγούμενο. Άρχισαν να παραπέμπουν κομμάτια της προφορικής παράδοσης σε γραπτά. Παρόλα αυτά, σε όλα αυτά τα κείμενα δεν δόθηκε η τελική μορφή για πολλές γενιές μετά από αυτούς τους δασκάλους.
Όλα αυτά τα κείμενα, το Γιτσιρά, το Μπαχίρ, το Εκαλότ Ραμπατάι, το Ζοχάρ και τα διάφορα τμήματα της φανερής Τορά περιείχαν τις βασικές διδαχές που είχαν περάσει από τον Μωυσή δια μέσου των προφητών και των σοφών. Είχε έρθει η ώρα να παραδώσουν αυτές τις διδαχές στο γράψιμο. Αρκετά ενδιαφέρον είναι ότι όλες αυτές οι εργασίες είναι σκοτεινές σε τέτοιο σημείο που να αναρωτιόμαστε: τι κερδήθηκε;
Ό,τι γράφτηκε παρέμεινε, όπως ήταν και η Τορά στον καιρό της ένα κλειστό βιβλίο. Ο τρόπος προσέγγησης αυτών τον βιβλίων ήταν προφορικός. Είχαν γραφτεί τόσα ώστε να είμαστε σίγουροι ότι μόνο κάποιος εξοικειωμένος με την παράδοση θα τα καταλάβει. Όλο αυτό το φάσμα από γραπτά που κυμαίνονται από την πρακτική κατανόηση των εντολών μέχρι την πιο μεγαλειώδη εμπειρία της προφητείας παρέμειναν ένα κλειστό βιβλίο. Παρ’ όλα αυτά η παράδοση της Καμπαλά σώθηκε.
Αναφέραμε ότι ένας από τους πυλώνες της Καμπαλά ήταν το Ζοχάρ από την σχολή του Ραβίνου Σσιμόν μπαρ Γιοχάι. Οι δύο μεγαλύτεροι Καββαλιστές των μοντέρνων χρόνων Ο Ραβίνος Μοσσέ Κορντοβέρο (πέθανε το 1570), γνωστός σαν ο Ραμάκ κι ο Ραβίνος Ισαάκ Λουρία (1534-1572) παγκόσμια γνωστός σαν ο Άρι, ακρώνυμο για το «Ελο-χί Ραμπί Γιτσχάκ», «Ο Θ-ικός Ραβίνος Ισαάκ», έκτισαν ολόκληρα τα συστήματά τους πάνω στις διδαχές του Ζοχάρ.
Το Ζοχάρ είναι θολό. Η κύρια σχέση ανάμεσα στα γραπτά του Άρι (Κιτβέι Άρι) και το Ζοχάρ είναι ότι χωρίς τις διδασκαλίες του Άρι το Ζοχάρ δεν βγάζει κανένα νόημα. Θα μπορούσατε να σπουδάσετε το Ζοχάρ, το οποίο είναι ένα πολύ ποιητικό κείμενο, αλλά δεν μπορείτε να ανιχνεύσετε κανένα σύστημα ή δομή. Μόλις μάθετε το Κιτβέι Άρι ολόκληρο το Ζοχάρ γίνεται ένα ανοικτό βιβλίο.
