ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Το κεντρικό νόημα του Πέσαχ είναι η ελευθερία – η απελευθέρωση του λαού του Ισραήλ από την τυραννία των Αιγυπτίων. Ο εορτασμός αυτής της απελευθέρωσης έχει τέτοια σημασία για τον Ιουδαϊσμό που μας ζητείται να ξαναζούμε την `Εξοδο από την Αίγυπτο, κάθε μέρα: «Σε κάθε γενιά, καθένας πρέπει να σκέφτεται σαν να έφυγε κι ο ίδιος από την Αίγυπτο».
Ποιο, όμως είδος ελευθερίας δωρήθηκε στους Εβραίους όταν έφυγαν από την Αίγυπτο; Μήπως αποτίναξαν το ζυγό του Φαραώ μόνο και μόνο για να τον αντικαταστήσουν με κάποιον βαρύτερο; «Όταν θα πάρεις το λαό από την Αίγυπτο, αυτός θα Με υπηρετήσει», είπε ο Θεός στο Μωϋσή. Ο Θεός έσωσε το λαό από τη σκλαβιά των Αιγυπτίων, υπό τον όρο ότι θα Τον υπηρετούσε. Η τήρηση της Τορά και των 613 μιτσβότ είναι αναμφισβήτητα, βαρύ φορτίο. Δεν είναι όμως αντιφατικό να υποστηρίζουμε ότι οι Εβραίοι απελευθερώθηκαν από τα δεσμά τους, αφού αμέσως μετά περιήλθαν σε ένα διαφορετικό είδος «δουλείας»;
Η έννοια της ελευθερίας είναι σχετική και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αυτό που αποτελεί ελευθερία για ένα φυτό είναι τελείως διαφορετικό από την ελευθερία που αναζητά ένα ζώο ή ένα ανθρώπινο ον. Το δέντρο θέλει καλό χώμα, άφθονη βροχή, αέρα και λαμπερό ήλιο. Αυτές οι συνθήκες είναι ακριβώς αντίθετες για την ελεύθερη ύπαρξη ενός ζώου που δεν έχει ρίζες στο έδαφος και θέλει να απολαμβάνει την ελευθερία της κίνησης, μαζί με το φαγητό και το νερό που επαρκούν για τις ανάγκες του.
Καθώς ανεβαίνουμε στην πυραμίδα της δημιουργίας, βλέπουμε ότι η ελευθερία που είναι ικανοποιητική για ένα ζώο, δεν αποτελεί ελευθερία για έναν άνθρωπο. Ακόμα και αν ο άνθρωπος ικανοποιεί όλες τις φυσικές του ανάγκες, η αδυναμία κάλυψης των πνευματικών του αναγκών, θα αποτελούσε φοβερή παράλειψη. Η ελευθερία, όπως τη θεωρεί ο άνθρωπος, περιλαμβάνει την παραδοχή της ανάγκης ικανοποίησης των πνευματικών του αναζητήσεων και τη δυνατότητα να αναπτύξει το μέγιστο των δυνάμεών του, σαν ανθρώπινο ον.
Παρόλα αυτά, η ικανοποίηση των πνευματικών αναγκών μόνο, δεν αποτελεί την αληθινή ελευθερία για ένα Εβραίο. Η Εβραϊκή ψυχή δεν πρέπει να λησμονεί τη «Θεϊκή σπίθα» της που είναι η αληθινή ουσία για κάθε μέλος του Εβραϊκού λαού. Ακόμα και όταν αυτή η ψυχή ντύνεται με το φυσικό σώμα, δεν παύει να διατηρεί την βαθύτερη σχέση της με τη Θεϊκή πηγή της. Η αληθινή ελευθερία και ολοκλήρωση για έναν Εβραίο επιτυγχάνεται μόνο όταν η ψυχή του έχει την ευκαιρία να ενδυναμώσει το δεσμό της με το Θεό, μέσω της Τορά και των εντολών.
Για το λόγο αυτό, είπαν οι Σοφοί μας: «Ένα πραγματικά ελεύθερο άτομο είναι αυτό που μελετά την Τορά». Η Τορά για έναν Εβραίο είναι τόσο ουσιαστική για την ύπαρξή του, όσο το νερό για το ψάρι. Η Τορά δεν είναι φορτίο, αλλά η ίδια μας η ζωή. Ακριβώς όπως το ψάρι ζει μόνο μέσα στο νερό, έτσι και η Τορά είναι το καταλληλότερο περιβάλλον διαβίωσης για έναν Εβραίο».
Η ελευθερία λοιπόν είναι αυτό που θα επιτρέψει και στον απλούστερο οργανισμό να ζήσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Για έναν Εβραίο που η ψυχή του είναι η ουσία της ύπαρξής του, η πραγματική ελευθερία είναι αυτό που του επιτρέπει να πλησιάζει όλο και περισσότερο το Θεό, μέσα από τη μελέτη της Τορά και την εκτέλεση των μιτσβότ.
