To read it in English, click here
Όταν μιλάμε για την Τορά, τι ακριβώς εννοούμε;
Ο Θ-ός μας έδωσε την Τορά σε δύο μορφές: Γραπτή και Προφορική.
Η γραπτή Τορά περιέχει την Βίβλο (Τορά-Πεντάτευχος, Νεβιίμ-Προφήτες, Κτουβίμ-Γραφές, εν συντομία Τανάχ) και μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά σε γραπτή μορφή. Η προφορική Τορά δεν επιτρεπόταν να γραφτεί. Μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά προφορικά, από δάσκαλο σε μαθητή, από γονιό σε παιδί. Περιέχει εξηγήσεις για την γραπτή Τορά και κανόνες πώς πρέπει να μελετήσει κάποιος την Τορά ώστε να βγάλει από αυτή νέα συμπεράσματα.
Σαράντα γενιές αργότερα, ο Ραβίνος Γιεουντά ΑΝασί είδε πως υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η προφορική Τορά να ξεχαστεί. Το Ισραήλ ήταν πια υπό ξένη κατοχή και πολλοί Εβραίοι βρίσκονταν στην Εξορία σε διαφορετικά μέρη. Γι’ αυτό αποφάσισε να την γράψει, για να την σώσει από το να ξεχαστεί.
Αλλά γιατί δεν μπορούσε να είναι γραπτή εξαρχής; Υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις. Ένας λόγος είναι πως η Τορά πρέπει να είναι κάτι ζωντανό που αφορά την ζωή μας. Πρέπει να την μελετάμε, να μιλάμε για αυτήν και να μας απασχολεί. Έτσι, προφορικά, συζητώντας με τον δάσκαλο, καταλαβαίνουμε την Τορά σε ένα διαφορετικό επίπεδο, μαζί με όλες τις μικροδιαφορές που δύσκολα μεταφέρονται γραπτώς. Όταν είναι γραπτή, υπάρχει κίνδυνος η μελέτη η Τορά να μείνει πάνω στο ράφι, αφού θα θεωρούμε πως όταν χρειαστούμε το βιβλίο θα είναι πάντα εκεί…
Παρόλο που τώρα η προφορική Τορά έχει καταγραφεί, ας την τιμήσουμε σωστά. Ας την ζήσουμε, ας την μελετήσουμε, ας την συζητήσουμε, ας μην την αφήσουμε να σκονίζεται στο ράφι.
Μέχρι τώρα, στα κείμενα μου αναλύσαμε μαζί την Πεντάτευχο, την γραπτή Τορά (σύμφωνα και με τις εξηγήσεις της προφορικής Τορά, αφού δεν γίνεται αλλιώς).
Φέτος θα ξεκινήσουμε να μελετάμε ένα μέρος της προφορικής Τορά, ένα από τα βιβλία της Μισσνά, που λέγεται פרקי אבות Πιρκέ Αβότ (Γνωμικά των Πατέρων). Ενώ τα υπόλοιπα μέρη της Μισσνά μιλάνε για τους νόμους της Τορά, αυτό το βιβλίο είναι διαφορετικό. Μας διδάσκει πώς θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε σωστά, ηθικές αξίες και αρχές, πέρα από το γράμμα του νόμου.
Στις επόμενες αναρτήσεις θα μελετήσουμε, ανακαλύψουμε μαζί μηνύματα που αφορούν την καθημερινή μας ζωή.
Σσαμπάτ Σσαλόμ!
Χάνα
Τορά: Η λέξη Τορά σημαίνει «διδασκαλία» ή «μάθημα». Χρησιμοποιείται συνήθως όταν αναφερόμαστε στο σύνολο της παραδοσιακής Εβραϊκής διδασκαλίας, από τα Πέντε Βιβλία του Μωυσή μέχρι τις εγνωσμένες και πεφωτισμένες σκέψεις και γνώμες των σύγχρονων ραβίνων. Παρόλα αυτά, μερικές φορές αναφέρεται συγκεκριμένα και μόνο στα Πέντε Βιβλία του Μωυσή. Μπορείτε να υποθέσετε ότι η λέξη «Τορά», χρησιμοποιείται με την γενική της έννοια, εκτός εάν το κείμενο αναφέρει κάτι περί του αντιθέτου. Όταν κάποιοι αναφέρονται στα Πέντε Βιβλία του Μωυσή, συνήθως λένε «Χουμάσς» ή η «Γραπτή Τορά» ή η «Βίβλος». Ο όρος «Παλαιά Διαθήκη» δεν έχει καμία σημασία και εγκυρότητα σύμφωνα με την Εβραϊκή άποψη καθώς υπονοεί ότι υπάρχει μια έγκυρη «Καινή Διαθήκη», γεγονός και σημείο που δεν γίνεται δεκτό στο πλαίσιο του Ιουδαϊσμού.
Τανάχ-Γραπτή Τορά: Ο όρος Γραπτή Τορά αναφέρεται στο σύνολο των είκοσι τεσσάρων βιβλίων της Βίβλου. Στα Εβραϊκά αναφέρεται και ονομάζεται «Τανάχ», το οποίο αποτελεί και ακρωνύμιο αναφερόμενο στην «Τορά» (το οποίο σε αυτό το σημείο αναφέρεται στα πέντε βιβλία του Μωυσή), στο «Νεβιίμ» (Προφήτες), και «Κτουβίμ» (οι Γραφές).
Προφορική Τορά: Με τον όρο Προφορική Τορά αναφερόμαστε στο σύνολο της Τορά (σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείται υπό την ευρεία έννοια) που δεν περιλαμβάνει την Γραπτή Τορά. Παρά το γεγονός ότι μεταδίδεται μέσω του προφορικού λόγου, καταγράφηκε σε μεταγενέστερες γενεές. Το πιο γνωστό έργο της Προφορικής Τορά είναι το Ταλμούδ.
Χουμάσς: Ο όρος Χουμάσς αναφέρεται στα Πέντε Βιβλία του Μωυσή και προέρχεται από την λέξη «χαμέσς», η οποία σημαίνει «πέντε». Μερικοί, την ονομάζουν Πεντάτευχο.
Πιρκέ Αβότ (Γνωμικά των Πατέρων): Ένα έργο, το οποίο αποτελείται από έξι (6) κεφάλαια για την εβραϊκή ηθική, το οποίο μελετάται ευρέως από τις εβραϊκές κοινότητες, ειδικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (πριν και μετά το Σσαβουότ). Τα πρώτα 5 κεφάλαια προέρχονται από τη Μισσνά, Πραγματεία Αβότ. Το Αβότ διαφέρει από την υπόλοιπη Μισσνά στο ότι δεν επικεντρώνεται σε νομικά θέματα. Αποτελεί μια συλλογή της σοφίας των σοφών αναφορικά με θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη του χαρακτήρα, την ηθική, την υγιεινή διαβίωση, την ευσέβεια, και η μελέτη της Τορά.
Μισσνά: Το πρώτο σημαντικό έργο που αφορά τον εβραϊκό νόμο και το όποιο κωδικοποιήθηκε σε γραπτή μορφή. Η Μισσνά περιέχει τις προφορικές παραδόσεις, οι οποίες δίδονταν από τους δασκάλους στους μαθητές. Το έργο συμπληρώνει, επεξηγεί και καθιερώνει ένα σύστημα που αφορά τις εντολές της Τορά. Λόγω των συνεχών διωγμών των Εβραίων, κατέστη ιδιαίτερα δύσκολο να εγγυηθεί κανείς ότι δεν θα ξεχνιόταν η μετάδοση αυτών των παραδόσεων. Η Μισσνά αποτελεί την πρώτη συνολική γραπτή συλλογή της Προφορικής Τορά, η οποία συντάχθηκε το έτος 3960 (200 Κ.Ε.) από τον Ραβίνο Γεούντα Ανασί στην Γη του Ισραήλ, περί τα τέλη του 2ου αιώνα. Αποτελεί την βάση του Ταλμούδ.
