To read it in English, click here
Όταν η οικογένεια μου ήρθε στην Ελλάδα, πριν είκοσι χρόνια, οι γονείς μου δεν ήξεραν Ελληνικά. Υπάρχουν διάφορες αστείες ιστορίες που τους συνέβησαν τότε, αλλά μία αγαπημένη μου είναι τα για προβλήματα μετάφρασης. Ήθελαν να γράψουν πως το Γιόμ Κιπούρ είναι «fast day», δηλαδή ημέρα νηστείας, αλλά ο μεταφραστής μετέφρασε πως το Γιομ Κιπούρ ως «γρήγορη μέρα» … Μακάρι να πέρναγε η νηστεία γρήγορα! ;-)
Το 5ο τεύχος της Τορά, το Δευτερονόμιο, που ξεκινάμε αυτήν την εβδομάδα, εξιστορεί τα λόγια του Μωυσή τις τελευταίες μέρες της ζωής του προς τον Εβραϊκό λαό. Ένα σημαντικό έργο του Μωυσή σε αυτήν την περίοδο ήταν η μετάφραση της Τορά στις εβδομήντα γλώσσες που υπήρχαν τότε. Αφού το έκανε, σημαίνει πως η μετάφραση είναι κάτι θετικό, σωστά;
Χρόνια αργότερα, ο ελληνιστής βασιλιάς της Αιγύπτου, Πτολεμαίος, διέταξε να του μεταφράσουν την Τορά στα ελληνικά. Έκλεισε 72 Σοφούς σε 72 διαφορετικά δωμάτια, ώστε να κάνουν ο καθένας από μία μετάφραση χωρίς να μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους για την μετάφραση. Ήταν θαύμα που η μετάφραση και των 72 ήταν πανομοιότυπη, συμπεριλαμβανομένων 13 σημείων στην Τορά όπου μια κυριολεκτική μετάφραση δεν θα κατανοούνταν σωστά και όλοι έκαναν τις ίδιες μικρές αλλαγές για να μείνουν πιστοί στην σωστή ερμηνεία της Τορά.
Ήταν αυτή η μετάφραση κάτι θετικό; Οι Σοφοί μας είπαν πως η ημέρα που έγινε αυτή η μετάφραση ήταν μια μέρα δύσκολη για τους Εβραίους, όπως η ημέρα που έγινε η αμαρτία με τον Χρυσό Μόσχο! Τότε, ο Μωυσής είχε ανέβει στον ουρανό για σαράντα μέρες, για να διδαχτεί την Τορά από τον Θ-ό. Οι Εβραίοι όμως έκαναν λάθος στον υπολογισμό των ημερών. Νόμιζαν πως ο Μωυσής έπρεπε να είχε γυρίσει, πριν πραγματικά τελειώσουν οι σαράντα ημέρες. Αφού δεν γύρισε, μάλλον είχε χαθεί. Πίστεψαν ότι χρειάζονται κάποιο άλλο μέσο για να επικοινωνούν με τον Θ-ό, αντί για τον Μωυσή. Έτσι έφτιαξαν ένα μοσχάρι από χρυσό, που κατέληξε να γίνει ειδωλολατρία, μια από τις πιο σοβαρές αμαρτίες στην ιστορία του Εβραϊκού λαού.
Η πρόθεση των Εβραίων ήταν καλή. Βασικά, αυτός ήταν και ο σκοπός του Ιερού Ναού, να είναι ένα υλικό μέρος μέσω του οποίου ο Θ-ός να αποκαλύπτεται στον κόσμο. Αλλά έκαναν ένα μοιραίο λάθος. Όταν ο Θ-ός ορίζει ένα μέσο επικοινωνίας μαζί μας, είναι ξεκάθαρο πως πρόκειται μονάχα για ένα μέσο. Όχι κάτι που έχει δικές του δυνάμεις. Όταν εμείς αποφασίζουμε τι θα μας συνδέσει με τον Θ-ό, κινδυνεύουμε να υποπέσουμε σε ειδωλολατρία.
Έτσι και με την μετάφραση. Όταν ο Θ-ός διέταξε τον Μωυσή να μεταφράσει την Τορά, ήταν σίγουρο πως θα είναι ιερή και δεν θα προκύψουν ακατανοησίες λόγω της μετάφρασης. Όταν όμως η μετάφραση ήταν ανθρώπινη ιδέα, υπήρχε ο κίνδυνος να γίνουν λάθη και η μετάφραση να έχει δυσάρεστα αποτελέσματα.
Τελικά, η μετάφραση στα Ελληνικά δεν είχε αρνητικά αποτελέσματα. Αντιθέτως, το φως της Τορά έφτασε σε περισσότερους ανθρώπους, ακόμα και μη Εβραίους. Επίσης, από τότε, η μόνη γλώσσα στην οποία επιτρέπεται να γραφτεί το Σέφερ Τορά, εκτός από Εβραϊκά, είναι τα Ελληνικά. Στην πράξη όμως δεν το κάνουμε, αφού δεν έχουμε εκείνη την αρχική μετάφραση των εβδομήκοντα, που ούτως ή άλλως είναι σε αρχαία Ελληνικά. (Κατοπινές εκδοχές της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα δεν θεωρούνται αυθεντικές). Οι μεταφράσεις που κυκλοφορούν σήμερα δεν είναι 100% ακριβής.
Ας θυμόμαστε λοιπόν πως δεν αρκεί η καλή πρόθεση. Όταν κάνουμε κάτι που δεν διαταχτήκαμε, πρέπει να προσέχουμε να μην καταλήξει σε κάτι αρνητικό.
Επίσης, ας θυμόμαστε πως η Τορά υπάρχει και στα Ελληνικά (και ας μην είναι η μετάφραση της απόλυτα ακριβής)! Δεν χρειάζεται να περιμένουμε να μάθουμε Εβραϊκά για να μελετήσουμε τα λόγια του Θ-ού.
Σσαμπάτ Σσαλόμ!
Χάνα
