Αδελφικός ανταγωνισμός
«Πάντα αυτόν παίρνεις μαζί σου».
«Όλο αυτή μπαίνει πρώτη».
«Μου παίρνει όλα τα πράγματα».
«Αυτόν αγαπάς περισσότερο».
Τσακωμοί, λογομαχίες, παράπονα, πειράγματα, κοροϊδίες, προκλήσεις – το σπρώξιμο και οι αγκωνιές για μια θέση, μεταφορικά, συμβολικά και κυριολεκτικά – είναι καταστάσεις που οι γονείς αντιμετωπίζουν καθημερινά, όταν υπάρχουν παιδιά στην οικογένεια.
Για τα παιδιά πάλι, οι αδιάκοπες μηχανορραφίες, η φύλαξη των «δικαιωμάτων» και η συγκέντρωση των «προνομίων» είναι δυνατό να μετατραπούν σε σπατάλη χρόνου, ενέργειας, χαράς και αγάπης.
Τις περισσότερες φορές ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα αδέρφια οφείλεται στη ζήλια. Ένα παιδί είναι πιθανόν να νιώσει καταφρονεμένο, παραγκωνισμένο. Η περιφρόνηση, φανταστική ή πραγματική, προκαλεί ανησυχία, μια καχυποψία που τρέφεται μόνη της. Το παιδί παρατηρεί, καταγράφει και ταξινομεί κάθε απόκλιση από την έννοια της δικαιοσύνης, έτσι όπως την έχει ορίσει εκείνο, ευαίσθητη, σχολαστική, ακριβή – και ελαστική.
Φυσικά η ζήλια προέρχεται από μια ζήλια για το χρόνο – το χρόνο μας. Και την προσοχή μας. Και εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε καθαρά την ελαστική εφαρμογή της «δικαιοσύνης του ανταγωνισμού». Τα παιδιά μας δεν περιμένουν απαραίτητα ισότητα στην αφιέρωση ποσότητας χρόνου, αλλά και ποιότητας. Η προσοχή και το ενδιαφέρον που δείχνουμε στο ένα παιδί πρέπει να είναι ακριβώς τα ίδια και για το άλλο.
Περιμένουν να αναγνωρίσουμε, να παρατηρήσουμε και να περιποιηθούμε τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα ταλέντα τους. Σε περίπτωση που αντιληφθούν το αντίθετο, αφού είναι πιθανό να παρεξηγήσουν τα στοιχεία των παρακολουθήσεών τους, θα απαιτήσουν τα δικά τους. Θα υποβάλλουν τα αιτήματά τους ενώπιον του δικαστηρίου των συναισθημάτων τους και θα δικάσουν με το μυαλό τους. Και σε κάθε περίπτωση, θα κερδίσουν.
Μερικές φορές πάλι, ο αδερφικός ανταγωνισμός οφείλεται στην αναμέτρηση. Μια αυτό-πρόκληση και μια πρόκληση προς τον εαυτό. Αυτό έχει να κάνει λιγότερο με τους γονείς και με την συγκρατημένη ή ασυγκράτητη έκφραση της στοργής τους, και περισσότερο με την καταγραφή του εαυτού και τον απολογισμό της ταυτότητας σε ένα βιολογικό καθρέφτη.
Η αναμέτρηση μπορεί να είναι άμεση, αλλά ταυτόχρονα φιλική ή εχθρική.
Η αναμέτρηση επίσης, μπορεί να είναι έμμεση. Άλλος γίνεται γιατρός, άλλος δικηγόρος και άλλος γίνεται δάσκαλος. Και οι τρεις προοδεύουν και ανταγωνίζονται για την τελειότητα, όχι με έναν άλλο επαγγελματία του κλάδου τους, αλλά με το δάσκαλο, το δικηγόρο, το γιατρό της νεότητάς τους. Με αυτόν τον τρόπο φτάνουν σε μια αυθόρμητη διαπίστωση. Εγκρίνετέ με όχι για την επιτυχία μου, αλλά για τη μοναδικότητά της.
Σε κάθε περίπτωση, ο αδερφικός ανταγωνισμός μπορεί να μας διαβάλλει ή να μας ανυψώσει και τέτοια τολμήματα είναι πιθανό να μας επιτρέψουν να υπονομεύσουμε ο ένας τον άλλο. Ή πάλι, να μας προκαλέσουν και να μας δοκιμάσουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να ενθαρρύνουμε ο ένας τον άλλο.
Προφανώς ο γονιός επιθυμεί το δεύτερο, περιμένοντας και παρακαλώντας ώστε η αντιπαλότητα να μεταμορφωθεί σε αμοιβαία υποστήριξη.
Ο Εβραϊκός λαός λέει, όλοι έχουμε έναν Πατέρα, οπότε μας αφήνει να ανταγωνιζόμαστε για το ποιος θα αγαπήσει περισσότερο τους συνανθρώπους του. Μας αφήνει να «τελειοποιηθούμε» στην Τορά και στις μιτσβότ, έτσι ώστε η τελειότητα του ενός, να εμπνέει την πρόοδο των άλλων.
