Γιομ Κιπούρ: Το μέσο για τη επίτευξη του σκοπού
από την Τοράτ Μωσσέ του Ραβίνου Μωσσέ Άλσσιχ
«Αυτό θα είναι για εσάς νόμος παντοτινός την δεκάτη μέρα του εβδόμου μήνα (από την Έξοδο) θα ταπεινώνεστε. Δεν θα κάνετε καμία εργασία ούτε οι ισραηλίτες ούτε οι ξένοι που ζουν ανάμεσα σας. Αυτήν την μέρα θα γίνετε για εσάς η τελετουργία εξιλασμού για να καθαριστείτε από όλες τις αμαρτίες σας ώστε να είστε καθαροί ενώπιων του Κυρίου… Το Σσαμπάτ των Σσαμπάτ...» (Λευ.16:29-31).
Η Τορά διδάσκει ότι ο Θ-ός δεν θέλει ο άνθρωπος απλά να ταλαιπωρήσει τον εαυτό του (π.χ. να νηστέψει κλπ.) αλλά μάλλον θέλει παντελή μεταμέλεια. Η αυτο-τιμωρία δεν έχει αξία, δεν μπορεί να πάρει τη θέση της μεταμέλειας και αποτελεί μόνο το μέσο για τον σκοπό που είναι η αναμόρφωση του χαρακτήρα.
Ο Θ-ός έχοντας περιγράψει μια ποικιλία θυσιών ζώων επισημαίνει ότι ο ίδιος ο άνθρωπος πρέπει με κάποιον τρόπο να ταλαιπωρήσει τον εαυτό του. Ο Θ-ός δεν θέλει ο άνθρωπος να σκεφτεί ότι εξυπηρετείται το ενδιαφέρον Του ταλαιπωρώντας ο άνθρωπος τον εαυτό του, όπως ας πούμε αρνούμενος να φάει και να πιεί. Εκείνος επιθυμεί από τον άνθρωπο να συγκρατηθεί «σαν αιώνιος θεσμός», δηλ. σε μια συνεχιζόμενη βάση, κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου και ισόβια. Σε αυτή την περίπτωση ιδιαίτερα έθιμα που οδηγούν στην μετάνοια δεν χρειάζονται!
Αν ήταν τέτοιος ο τρόπος ζωής του ανθρώπου, τότε αυτά τα έθιμα θα γινόντουσαν «χοκ» (= παράλογος νόμος), ακαταλαβίστικοι θεσμοί πρακτικά άχρηστοι, επειδή ο άνθρωπος δεν θα είχε ανάγκη να επιφέρει μετάνοια μέσω της αυτοθλίψης. Ο άνθρωπος θα εξιλεωνόταν για οποιαδήποτε σφάλματα έχει διαπράξει χωρίς την ανάγκη για τέτοια νομοθεσία. Η ίδια η μέρα του Γιόμ Κιπούρ θα του αρκούσε για να εξαγνιστεί, όχι μόνο δημόσια αλλά και στην καρδιά του απέναντι στον Θ-ό, δηλαδή κάτι ορατό μόνο από Τον ίδιο τον Θ-ό. Έτσι το Γιομ Κιπούρ θα ήταν απλά ένα «Το Σσαμπάτ των Σσαμπάτ», μια ανυψωμένη εμπειρία Σσαμπάτ, λόγο της συγχώρεσης που το συγκεκριμένο Σσαμπάτ θα έφερνε. Από την άλλη πλευρά, το «να βασανιζόμαστε» θα ήταν απλά μια τυπικότητα, ένα συνεχιζόμενος θεσμός, στερούμενος σημασίας για μας.
Υπάρχει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στην εξιλέωση και στον εξαγνισμό. Το πρώτο συμβαίνει εξ αιτίας της χάρης του Θ-ού, το δεύτερο από τις ίδιες τις προσπάθειες κάποιου. Αν και το Γιομ Κιπούρ φέρνει μαζί του εξιλέωση (δηλ. συγχώρεση), ο απώτερος σκοπός είναι να «εξαγνιστούμε μπροστά στον Θ-ό», εσωτερικά και εξωτερικά, μέσα από τις ίδιες τις προσπάθειές μας.
Για να καταφέρει αυτόν τον εξαγνισμό, το μέσο άτομο χρειάζεται την καταπόνηση, ένα μέρος των νόμων της Τορά. Είναι αλήθεια ότι από την ίδια την φύση του το Γιομ Κιπούρ είναι ένα Σσαμπάτ των Σσαμπατ , μια ανυψωμένη εμπειρία του Σσαμπάτ, μια μέρα ξεκούρασης και χαράς για την επιτευχθείσα συγχώρεση. Παρόλα αυτά, η νομοθεσία της καταπόνησης είναι συνεχιζόμενη, ένα «αιώνιο θεσμός». Αν και ο Θ-ός μπορούσε να έχει ζητήσει μια σειρά πράξεων καταπόνησης, Εκείνος το απαιτεί αυτό μόνο «μια φορά τον χρόνο» (Λευιτικό 16:34).
